Trước khi bắt đầu nói về những đóng góp của Quỹ Fred Hollows đối với Việt Nam nói chung và tỉnh Tiền Giang nói riêng, chúng ta hãy bắt đầu với câu chuyện về một Bác sĩ phẫu thuật nhãn khoa tên là Frederick Bossom (Fred) Hollows. Theo tổng hợp từ Wikipedia ông sinh tại Dunedin, New Zealand vào ngày 9 tháng 4 năm 1929. Ông nổi tiếng trên thế giới qua các công trình thiện nguyện chữa bệnh mắt, hồi phục thị lực cho không biết bao nhiêu người thổ dân Úc và sau đó tiếp tục chữa mắt cho nhiều bệnh nhân khác, nhất là tại các nước kém phát triển, trong đó có Việt Nam. Hiện nay ước tính có khoảng hơn 01 triệu người có thể trông thấy được là nhờ công trình phát động của Fred Hollows. Được biết Bác sĩ Fred đã có thời gian học và nghiên cứu tại Wales và ông về Úc năm 1965 làm Phó Giáo sư nhãn khoa tại Đại học New South Wales (NSW) ở Sydney. Trong thập niên những năm 1970, Fred Hollows đi viếng thăm các tỉnh lẻ của Úc và cộng đồng người thổ dân. Ông lấy làm lo ngại vì tình trạng bệnh mắt (nhất là bệnh mắt hột làm mù mắt) lan tràn trong những cộng đồng này. Năm 1971 ông thành lập Ủy ban Y tế cho Thổ Dân tại khu vực Redfern ở Sydney và từ đó thành lập những chi nhánh phục vụ y tế cho thổ dân khắp nước Úc. Bản thân ông cũng đã đến thăm Nepal (1985), Eritrea (1987) và Việt Nam (1991) và thành lập các nhóm đào tạo nhân viên kỹ thuật địa phương về phẫu thuật mắt, nhất là phẫu thuật thay thủy tinh thể (cho bệnh mắt bị cườm). Vì các nhà sản xuất thủy tinh thể nhân tạo tại các nước phương Tây không chịu hạ giá các sản phẩm phục vụ cho công tác thiện nguyện này, Fred Hollows đã quyết tâm xây dựng những phòng thí nghiệm để sản xuất thủy tinh thể ngay tại các nước Eritrea và Nepal với giá thành rẻ. Ông trở thành công dân Úc năm 1989, lãnh chức vụ cố vấn cho Tổ chức Y tế Thế giới. Năm 1992 Quỹ Fred Hollows được thành lập và phát động cuộc chăm sóc sức khỏe mắt ở khắp các nước nghèo hay hạn chế về điều kiện y tế trên thế giới. Ông mất năm 1993 tại Sydney sau 6 năm bị ung thư.

Từ khi thành lập đến nay, Quỹ Fred Hollows đã thực hiện nhiều chương trình phòng ngừa mù lòa tại các nước đang phát triển và giúp đỡ người thổ dân Úc được hưởng sự chăm sóc y tế như những người Úc khác. Trong khuôn khổ hoạt động phòng chống mù lòa ở Châu Á, Châu Phi và Thái Bình Dương, Quỹ Fred Hollows tập trung vào 02 lĩnh vực chính, đó là phát triển và tăng cường cơ sở hạ tầng y tế địa phương và tìm kiếm các giải pháp bền vững đối với khả năng tiếp cận các chương trình sức khỏe không đồng đều, cũng như khả năng duy trì phát triển các dịch vụ chăm sóc mắt. Ngay từ những ngày đầu thành lập, Quỹ Fred Hollows đã đến Việt Nam và đã có dự án tài trợ ở 22 tỉnh, thành Việt Nam với nhiều hoạt động và đóng góp tích cực cho ngành y tế của Việt Nam. Nếu như những năm 1992, Quỹ Fred Hollows chỉ có khả năng phẫu thuật đục thủy tinh thể cho 1.000 ca bệnh/1 năm thì đến năm 2015 thì con số đã lên đến 182.000 ca bệnh/1 năm.

Tiếp nối những thành công tại Việt Nam, năm 2016, Quỹ Fred Hollows đã triển khai Chương trình Chăm sóc mắt học đường để cải thiện sức khỏe mắt cho trẻ em độ tuổi từ 6-15 tuổi. Cùng với tỉnh Hải Dương và Thành phố Đà Nẵng, Tiền Giang được chọn là 01 trong 3 tỉnh thực hiện Chương trình này với 02 dự án bổ sung cho nhau đó là Dự án Chăm sóc mắt học đường và Dự án Mắt sáng học hay. Xác định rõ những lợi ích thiết thực mà dự án mang lại, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tích cực phối hợp cùng Sở Y tế và các đơn vị liên quan chủ động, hưởng ứng các hoạt động của dự án và đã đạt được nhiều thành tựu tích cực trong giai đoạn 2016-2019, cụ thể như sau:

- Về nâng cao năng lực cho cán bộ nhà trường và cán bộ nhãn khoa (tuyến huyện và xã): đã có 23 cán bộ được đào tạo trở thành giảng viên nguồn về chăm sóc mắt trẻ em và kỹ năng tư vấn, quản lý dự án; Tổ chức 72 lớp tập huấn cho trên 4.838 lượt cán bộ y tế xã, y tế trường, giáo viên về các kiến thức chăm sóc mắt ban đầu, các bệnh gây mù lòa ở trẻ em, kỹ năng phục hồi chức năng, cách sử dụng bảng thị lực và kính lỗ, kiến thức cơ bản về giải phẫu và sinh lý mắt...;

- Cấp 10.302 kính cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn bị mắc tật khúc xạ;

- Cung cấp 90.000 quyển sổ khám bệnh cho học sinh để lưu và theo dõi sức khỏe, cung cấp 605 bộ bảng thị lực đơn giản và kính lỗ cho các trường, lắp đặt 242 pano in thông điệp về chăm sóc mắt;

Ngoài ra nhằm tăng cường kiến thức về chăm sóc mắt, các hoạt động truyền thông đã được tổ chức với nhiều hình thức đa dạng và phong phú như: Tổ chức 121 buổi nói chuyện dưới cờ cho học sinh các trường, tổ chức thi vẽ tranh chủ đề "Cửa sổ tâm hồn", Hội thi "Chăm sóc mắt học đường trên internet", tổ chức mít tinh nhân Ngày Thị giác thế giới, Hội thi tiểu phẩm chủ đề "Đôi mắt sáng, tầm
nhìn xa",...

Tại Việt Nam, cận thị học đường đã và đang trở thành một vấn nạn đối với lứa tuổi học sinh. Tại khắp cả nước, tỷ lệ cận thị học đường đang ngày một tăng cao, ảnh hưởng không nhỏ đến việc học tập và vui chơi của trẻ em. Theo thống kê của Bệnh viện Mắt Trung ương năm 2017, cả nước ta có gần 5 triệu trẻ em trong độ tuổi đi học có mắc bị tật khúc xạ, trong đó số trẻ bị cận thị chiếm tới hơn 40% và tập trung chủ yếu ở thành thị. Cận thị sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và sức khỏe của các em học sinh có thể dẫn đến kết quả học tập giảm sút, trẻ trở nên rụt rè và thiếu tự tin.

Việc phát hiện, chữa trị sớm tật cận thị ở trẻ em và thanh thiếu niên là rất quan trọng, vì vậy để góp phần giảm thiểu tối đa những tác động tiêu cực cho tương lai của thế hệ trẻ, cần thiết phải có sự chung tay của chính quyền, gia đình, nhà trường và cả cộng đồng dưới sự giúp đỡ của Quỹ Fred Hollows nói riêng và các tổ chức phi chính phủ nói chung vì một đôi mắt sáng cho thế hệ tương lai. Là người làm công tác quản lý nhà nước về phi chính phủ nước ngoài, bản thân tôi cảm thấy hết sức ấn tượng về các chương trình, dự án tài trợ của Quỹ Fred Hollows ở Việt Nam. Mong rằng các hoạt động liên quan của Fred Hollows sẽ tiếp tục được nhân rộng tại Việt Nam vì đôi mắt sáng cho
cộng đồng.

Hồng Gấm