Việt Nam là một trong số ít quốc gia Châu Á không bị suy giảm kinh tế trong đại dịch Covid-19 vào năm 2020 và 2021. Theo Ngân hàng Thế giới, năm nay GDP của Việt Nam dự kiến ​​sẽ tăng khoảng 5,5%. Kết quả kinh tế của Việt Nam trong và sau đại dịch đã thu hút được sự chú ý của một số công ty lớn của Châu Âu. Nhà cung cấp ô tô của Đức Brose, có 11 nhà máy ở Trung Quốc, hiện đang quyết định giữa Thái Lan và Việt Nam về một địa điểm sản xuất mới.

Vào tháng 12/2021, Lego của Đan Mạch thông báo sẽ xây dựng nhà máy trị giá 01 tỷ USD gần Thành phố Hồ Chí Minh, đây là một trong những dự án đầu tư lớn nhất của Châu Âu tại Việt Nam cho đến nay. Ông Daniel Müller, Giám đốc Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Á - Thái Bình Dương của Đức cho biết: "Hiện có vẻ như các công ty quy mô vừa đang ngày càng nỗ lực gia nhập thị trường Việt Nam hoặc đang đưa các hoạt động của họ ra khỏi Trung Quốc trên phạm vi rộng hơn". Các công ty Châu Âu đang tìm kiếm các giải pháp thay thế cho Trung Quốc vì một số lý do. Trong những năm gần đây, lương của người Trung Quốc tăng cao khiến Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn hơn đối với các nhà sản xuất giá rẻ. Mức lương trung bình hàng năm ở Trung Quốc đã tăng từ khoảng 5.400 USD trong năm 2010 lên 14.642 USD vào năm 2020.

Về mặt địa chính trị, mối quan hệ của Trung Quốc với các chính phủ châu Âu xấu đi vào năm 2021 khi EU áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Trung Quốc vì hành vi đối xử với người thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở khu vực Tân Cương. Bắc Kinh sau đó đã ban hành các lệnh trừng phạt đối với các quan chức EU và một hiệp ước đầu tư được đồng ý trước đó đã bị đóng băng. Vào năm 2022, chính sách Zero-Covid của Bắc Kinh đã khiến chuỗi cung ứng toàn cầu rơi vào tình trạng hỗn loạn. Điều này đã làm lung lay niềm tin của các công ty EU vào Trung Quốc như một địa điểm sản xuất đáng tin cậy.

Mức lương thấp hơn ở Trung Quốc và Việt Nam có tầng lớp trung lưu tăng nhanh. EU và Việt Nam đã phê chuẩn một hiệp định thương mại tự do vào năm 2020, trong đó có hiệp định đầu tư, Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA). Thương mại song phương đã tăng lên 49 tỷ Euro vào năm 2021, từ mức 20,8 tỷ Euro vào năm 2012, năm bắt đầu các cuộc đàm phán về Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA). Một báo cáo của Germany Trade & Invest, chỉ ra rằng các hiệp định này cũng giúp các doanh nghiệp Châu Âu tiếp cận dễ dàng hơn với các hoạt động mua sắm công tại Việt Nam. Điều này bao gồm các dự án hợp tác công tư, một lĩnh vực được chính quyền địa phương yêu thích.

Tuy nhiên, Việt Nam có thay thế Trung Quốc như một lựa chọn sản xuất hay không vẫn còn phải xem xét. Nhưng với tư cách là một địa điểm đầu tư mở rộng hoặc bổ sung, ngoài Trung Quốc, hoặc là một phần của chiến lược "Trung Quốc + 1", chắc chắn Việt Nam đang có được chỗ đứng. Việt Nam vẫn chưa ngang bằng với Trung Quốc về trình độ học vấn, lao động có kỹ năng, cơ sở hạ tầng và logistic. Do đó về dài hạn, các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất có giá trị gia tăng cao hơn, chẳng hạn như kỹ thuật tiên tiến và thiết bị thông minh, vẫn sẽ coi Trung Quốc là một trung tâm sản xuất do chuỗi cung ứng của nó. Tuy nhiên, ngành sản xuất có tỷ suất lợi nhuận thấp hơn, đòi hỏi một hệ sinh thái chi phí thấp và ít phức tạp hơn, có thể sẽ tiếp tục chuyển ra khỏi Trung Quốc để giữ cho chi phí sản xuất ở mức thấp. Nếu căng thẳng địa chính trị gia tăng hơn nữa trong tương lai, các công ty sẽ không thể tránh khỏi việc tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho Trung Quốc và Việt Nam sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc này./.

Sở Ngoại vụ tổng hợp từ các báo